گروه اقتصاد انرژی، کشاورزی و محیط زیست، دانشگاه علامه طباطبائی
10.22054/jicia.2025.20213
چکیده
مدیریت آب شهری در شرایط کمآبی و تغییرات اقلیمی، تنها یک مسئله فنی نیست و بهطور همزمان دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی است. در این چارچوب، کمبود دسترسی به آب آشامیدنی سالم، مدیریت نادرست منابع، خشکسالیهای مکرر، فعالیتهای انسانی مخرب و نابرابری در توزیع و مصرف آب، از مهمترین عوامل تشدید بحران در سطح محلی محسوب میشوند. اصلاح حکمرانی آب با تکیه بر سازوکارهای شفاف، پاسخگو و مشارکتی، پیششرط کاهش مصرف بیرویه و افزایش کارایی تخصیص است و مستلزم همکاری بینبخشی میان نهادهای دولتی، محلی و شهروندان خواهد بود. از سوی دیگر، ارزشگذاری اقتصادی آب با تعیین قیمت واقعی بر مبنای هزینههای استخراج، تصفیه، انتقال و حفاظت، میتواند رفتار مصرفی را اصلاح کرده، منابع مالی لازم برای توسعه زیرساختها را تأمین کند و از طریق ابزارهای تنبیهی-تشویقی، آلودگی منابع را کاهش دهد. یافتههای ارزشگذاری مشروط نشان میدهد حکمرانی و اعتماد عمومی، تعیینکننده اصلی تمایل به پرداخت برای بهبود کیفیت آب است و فاصله عمیق میان مردم و مسئولان، پذیرش سیاستهای اقتصادی آب را محدود میکند. در نتیجه، تقویت نقش سازمانهای مردمنهاد در نظارت، اطلاعرسانی و مدیریت مشارکتی، تشکیل شوراهای محلی مدیریت آب، گزارشدهی شفاف فصلی درباره کیفیت آب، و توسعه فناوریهای هوشمند اندازهگیری مصرف بهعنوان راهبردهای کلیدی برای ارتقای پایداری و عدالت آبی پیشنهاد میشود.