جنسیت و سالمندی: ابعاد جمعیت‌شناختی و چالش‌های پیش رو

افزایش سهم سالمندان در ساختار جمعیتی، به‌ویژه در میان زنان، یکی از مهم‌ترین تحولات اجتماعی دهه‌های آینده است و پیامدهای گسترده‌ای بر سلامت، بازار کار، نظام حمایت اجتماعی، روابط بین‌نسلی و الگوهای سکونت برجای می‌گذارد. «زنانه‌شدن سالمندی» ناشی از امید زندگی بالاتر زنان و افزایش نسبت آنان در گروه‌های سنی بالا، همراه با تغییرات خانواده مانند کاهش باروری و کوچک‌شدن خانوار، خطر گسترش تنهایی، فقر و آسیب‌پذیری زنان سالمند را تشدید می‌کند. داده‌های رسمی نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از زنان سالمند با سطح پایین سواد و مشارکت اقتصادی بسیار محدود زندگی می‌کنند و درصد بالایی از آنان به دلیل فوت همسر یا طلاق بدون همسر بوده و در خانوارهای تک‌نفره یا کم‌جمعیت سکونت دارند؛ وضعیتی که وابستگی به حمایت‌های غیررسمی را افزایش می‌دهد و با کاهش تعداد فرزندان در آینده شکننده‌تر می‌شود. راهبردهای پیشنهادی بر محور «سالمندی فعال» استوار است و شامل ارتقای سلامت زنان در دوره جوانی و میانسالی، غربالگری و مداخله زودهنگام، توسعه بیمه‌های حمایتی و بازنگری قوانین مرتبط با ارث و بیمه اجتماعی، ایجاد بسته قانونی ویژه زنان سالمند تنها، تغییر نگرش عمومی نسبت به مراکز نگهداری سالمندان، تقویت اجتماعات دوستدار سن، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای خدمات از راه دور، و استفاده هماهنگ از ظرفیت نهادهای مدنی، مذهبی و رسانه‌ها برای کاهش سوءرفتار، انزوا و کلیشه‌سازی از سالمندان است.