مدیریت لجستیک و زنجیره تأمین

نوع مقاله : نشست علمی

نویسنده

گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2025.20229

چکیده

مدیریت زنجیره تأمین و لجستیک یکی از مؤلفه‌های کلیدی رقابت‌پذیری بنگاه‌ها و توسعه اقتصادی است و کارآمدی آن به جریان هم‌زمان کالا، پول و اطلاعات در کل زنجیره از تأمین‌کننده تا مشتری وابسته است. در ایران، ناکارآمدی زنجیره تأمین با هزینه‌های بالای لجستیک و ضعف کنترل فرآیندها نمود می‌یابد؛ به‌گونه‌ای که سهم لجستیک از هزینه‌ها حدود ۴۴ درصد برآورد می‌شود و بخش عمده آن به حمل‌ونقل و انبارداری تعلق دارد. علاوه بر این، استفاده محدود از فناوری‌های نوین (مانند کلان‌داده، اینترنت اشیا، اتوماسیون و رباتیک)، ضعف زیرساخت‌ها و طراحی انبارها، چالش‌های حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی، دشواری مذاکرات و عقد قراردادهای خارجی، نبود شناخت کافی از بازارهای هدف، و ضعف تحلیل داده برای تصمیم‌گیری، عملکرد زنجیره را با اختلال مواجه می‌سازد. همچنین فقدان بینش زنجیره تأمین در میان بخشی از مدیران و دانش‌آموختگان موجب می‌شود تمرکز صرفاً بر تولید و بازاریابی باشد و هزینه‌ها و کیفیت لجستیک نادیده گرفته شود. راهبردهای پیشنهادی شامل استقرار مدیریت یکپارچه زنجیره تأمین در سطح کلاس جهانی، اصلاح سامانه‌ها و فرآیندهای مکانیزه، الگوبرداری از تجارب جهانی، بودجه‌ریزی و هزینه‌یابی دقیق، توسعه فناوری‌های رهگیری، برون‌سپاری تخصصی لجستیک، تقویت آموزش‌های دانشگاهی و حرفه‌ای، بهره‌گیری از ظرفیت حمل‌ونقل ریلی و دریایی و بنادر خشک، و بهبود مدیریت اسناد و ارتباطات فرهنگی و زبانی در تجارت بین‌الملل است.