ورزش قهرمانی کودکان، فرصت یا تهدید؟

ورزش قهرمانی کودکان در ایران به‌دلیل نتیجه‌گرایی باشگاه‌ها، فشار والدین برای قهرمان‌پروری و ضعف استانداردهای مربیگری، با پیامدهای جدی جسمانی، روانی و تربیتی همراه شده است. تمرینات شدید و طولانی‌مدت در برخی رشته‌ها مانند ژیمناستیک و ورزش‌های رزمی، خطر آسیب‌های غیرقابل جبران اسکلتی–عضلانی، اختلالات رشدی و مشکلات هورمونی را افزایش می‌دهد و در سطح روانی می‌تواند به خستگی مفرط، افسردگی، دلسردی و کاهش انگیزه برای تحصیل و فعالیت‌های اجتماعی منجر شود. از منظر تربیتی و اجتماعی نیز فشردگی تمرینات، فرصت بازی، نشاط و تعامل با همسالان را محدود کرده و «کودکی» را از کودک می‌گیرد. در حالی‌که اسناد حقوقی بین‌المللی و آموزه‌های اسلامی بر تقدم سلامت، لذت، آزادی انتخاب و توقف تمرین در صورت درد تأکید دارند، فقدان منشور حقوق ورزش کودکان، نبود چارچوب‌های سلامت‌محور و ضعف نظارت بر باشگاه‌ها و مربیان، زمینه‌ساز تداوم آسیب‌ها شده است. راهبردهای سیاستی شامل تدوین بیانیه حقوق کودکان در ورزش، تنظیم منشور اخلاقی و استانداردهای اماکن و تجهیزات، بازآموزی و استانداردسازی محتوای مربیگری با محور «اول سلامت سپس موفقیت»، استفاده از فناوری‌ها و ابزارهای کمک‌آموزشی ایمن، مدیریت تغذیه کودکان ورزشکار با متخصصان، فرهنگ‌سازی رسانه‌ای و آموزش والدین برای حمایت عاطفی و پرهیز از فشار بر کودکان است.