تحلیل آخرین وضعیت مالی شبکه بانکی کشور و لزوم تدوین برنامه احیا برای بانک‌ها

نوع مقاله : نشست علمی

نویسنده

گروه مالی و بانکداری، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2023.20284

چکیده

تحلیل ترازنامه شبکه بانکی نشان می‌دهد افزایش «سایر دارایی‌ها» به‌عنوان دارایی‌های غیرمرتبط با فعالیت اصلی بانک (مانند دارایی‌های ثابت و وثایق تملیکی) بیانگر انجماد منابع و کاهش ظرفیت خلق درآمد است و در سوی دیگر، رشد «بدهی به بانک مرکزی» نشانه کسری شدید منابع و اتکای بانک‌ها به اضافه‌برداشت با نرخ‌های بالا و در نتیجه قرار گرفتن شبکه بانکی در معرض خطر است. همچنین سهم بسیار پایین «حساب سرمایه» در ترازنامه، ضعف کفایت سرمایه را برجسته می‌کند و مقایسه روندها نشان می‌دهد در سال‌های اخیر، حساب سرمایه برخی بانک‌های خصوصی به محدوده منفی رسیده، در حالی که در بانک‌های دولتی رشد داشته است. ارزیابی شاخص‌های سلامت بانکی بر اساس چهار محور کیفیت دارایی‌ها، سرمایه، نقدینگی و سودآوری نیز حاکی از آن است که در میان بانک‌های کوچک، متوسط و بزرگ، طیفی از وضعیت‌های نارنجی و قرمز مشاهده می‌شود و حتی بانک‌های بزرگ نیز از منظر سرمایه و کیفیت دارایی در وضعیت شکننده قرار دارند. بر این اساس، تدوین «برنامه احیا» برای بانک‌ها اجتناب‌ناپذیر تلقی می‌شود. برنامه احیا چارچوبی ده‌گانه شامل حکمرانی، مستندسازی و داده‌های شفاف، یکپارچه‌سازی، تعیین محدوده، شناسایی کارکردهای حیاتی، طراحی سناریوهای بحران، تعیین ماشه‌ها و شاخص‌های پیشگام، تعریف گزینه‌های احیا، آزمون و امکان‌سنجی و به‌روزرسانی مستمر، و طراحی نظام ارتباطات داخلی و خارجی است. پیشنهاد می‌شود بانک مرکزی چارچوب اجرای این برنامه را ابلاغ کرده و برای بانک‌های در وضعیت اضطراری، برنامه گزیر نیز الزام‌آور شود