ترجمۀ ادبیات کودک

نوع مقاله : نشست علمی

نویسنده

گروه زبان فرانسه، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2022.20296

چکیده

ترجمۀ ادبیات کودک به‌دلیل نقش تعیین‌کننده در رشد روانی، شخصیت‌سازی و شکل‌دهی رفتارهای اجتماعی، نیازمند رویکردی تخصصی، حساس و غیرتجاری است. ادبیات کودک با کارکردهایی چون برانگیختن لذت زیبایی‌شناختی، تقویت تخیل، آرامش‌بخشی روانی، سرگرمی و آگاهی‌بخشی، می‌تواند سه نیاز بنیادین کودک را پوشش دهد: نیاز عاطفی (شادی، امید، امنیت روانی)، نیاز شناختی (حرکت از شناخت حسی به تفکر انتقادی–اجتماعی) و نیاز شخصیتی (هویت‌یابی و استقلال فردی همراه با جامعه‌پذیری). با توجه به اینکه سهم آثار ترجمه‌شده در بازار کتاب کودک ایران از آثار تألیفی بیشتر است، کیفیت انتخاب و ترجمه آثار اهمیت مضاعف می‌یابد. مشکلات موجود شامل گرایش ناشران به انتشار آثار مصور برای کاهش هزینه‌ها، بی‌توجهی به حقوق مؤلف، ورود مترجمان تازه‌کار با دستمزد پایین، و گسترش ترجمه‌های موازی و مکرر با انگیزه رقابتی است که به آشفتگی بازار و افت کیفیت منجر می‌شود. راهبردهای پیشنهادی بر انتخاب آثار متناسب با فرهنگ ایرانی–اسلامی، آموزش تخصصی مترجمان کودک، ایجاد کارگروه‌های حرفه‌ای برای ویرایش پیش از انتشار، ارائه درس دانشگاهی ترجمه ادبیات کودک، برگزاری دوره‌های تربیت مترجم، و محدودسازی ترجمه مجدد در صورت وجود ترجمه قابل قبول تأکید دارد. همچنین توسعه کتابخوانی از خانواده تا مدرسه و کتابخانه عمومی، و تولید کتاب‌های عاری از خشونت و تبعیض، پیش‌شرط ارتقای سلامت روانی و فرهنگی نسل آینده است.