کاهش هدر رفت آب و بازچرخانی آن (با محوریت: ابزارهای اقتصادی و غیراقتصادی حفاظت از آب)

نوع مقاله : نشست علمی

نویسنده

گروه اقتصاد‌ انرژی، کشاورزی و محیط زیست، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2022.20298

چکیده

بحران آب در ایران، در نتیجه ناترازی مزمن میان عرضه و تقاضا، افت آب‌های زیرزمینی، تلفات بالای شبکه و الگوی نامناسب مصرف، به یک مسئله ملی تبدیل شده و پیش‌بینی‌ها از تشدید کمبود فیزیکی آب تا سال ۲۰۲۵ حکایت دارد. این گزارش با تمرکز بر کاهش هدررفت و بازچرخانی آب، چهار محور سیاستی را بررسی می‌کند: ترکیب ابزارهای اقتصادی و غیرقیمتی برای کاهش اتلاف، بازطراحی قیمت‌گذاری آب شهری بر مبنای هزینه واقعی و ملاحظات تقاضا، نقش اقتصاد چرخشی در بهره‌گیری از پساب و فاضلاب، و جایگاه حسابداری آب در تصمیم‌سازی ملی. یافته‌ها نشان می‌دهد اتکای صرف به سیاست‌های دستوری و نیز قیمت‌گذاری مبتنی بر عرضه، کارایی لازم را ندارد و سیاست موفق نیازمند ترکیب تعرفه‌های پلکانی افزاینده، ابزارهای اقتصاد رفتاری (تلنگرها و اطلاع‌رسانی هوشمند)، حمایت از فناوری‌های کاهنده مصرف و توسعه کنتورهای هوشمند است. همچنین اقتصاد چرخشی با تصفیه و استفاده مجدد از فاضلاب می‌تواند فشار بر منابع آب شیرین را کاهش دهد و فرصت‌های اقتصادی جدید ایجاد کند. در نهایت، استقرار نظام حسابداری یکپارچه آب با داده‌های هیدرولوژیک، اقتصادی و زیست‌محیطی، به‌عنوان پیش‌نیاز حکمرانی یکپارچه و پایش اثربخشی سیاست‌ها پیشنهاد می‌شود.