الزامات روابط کارگزاری بانکی بین‌المللی در اقتصاد ایران

نوع مقاله : نشست علمی

نویسنده

گروه اقتصاد بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2022.20318

چکیده

روابط کارگزاری بانکی بین‌المللی در اقتصاد ایران در بستر یک نظام مالی جهانیِ به‌شدت متمرکز و انحصاری شکل می‌گیرد؛ نظامی که در آن، نوع ارزهای مرجع، جغرافیای بازارها، شبکه‌های پرداخت و تسویه، نهادهای تدوین‌کننده مقررات احتیاطی و حتی شبکه ارتباطات مالی (مانند سوئیفت)، عمدتاً تحت سلطه تعداد محدودی از اقتصادها و بانک‌های بزرگ قرار دارد. این تمرکز، ظرفیت کشورها برای انجام مبادلات مالی–تجاری را به بازارهای محدود و تحت قواعد سختگیرانه وابسته می‌کند و برای ایران، به‌ویژه در شرایط چالش‌های ناشی از تحریم‌ها و حساسیت‌های مرتبط با پولشویی، اهمیت مضاعف دارد. تحلیل گزارش نشان می‌دهد شکل‌گیری روابط کارگزاری مستلزم تحقق الزامات گزارش‌دهی مالی استاندارد، رعایت نظارت احتیاطی، و برخورداری از رتبه اعتباری معتبر است که هزینه وثایق، تضامین و کارمزد عملیات را تعیین می‌کند. روابط کارگزاری می‌تواند در قالب‌های متنوعی از جمله همکاری مبتنی بر رتبه اعتباری، قراردادهای عاملیت با اتکای کامل به وجوه توثیقی، یا روابط مبتنی بر پوشش بانک‌های واسط شکل گیرد. همچنین تفاوت بنیادی میان خدمات پرداخت و عملیات اعتباری، سطح ریسک و درگیری منابع بانک کارگزار را تعیین می‌کند. نتیجه‌گیری گزارش بر ضرورت ترسیم نقشه‌ای واقع‌گرایانه برای ادغام تدریجی ایران در شبکه مالی جهانی، همراه با انعطاف نهادی و تطبیق مقرراتی برای کاهش ریسک انسداد، توقیف و محدودیت دسترسی تأکید دارد.