الگوهای مراقبت، بهداشت روانی و اختلالات روان‌شناختی در سالمندان

نوع مقاله : توصیه سیاستی

نویسنده

گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2019.20357

چکیده

پیوستار مراقبت از سالمندان در ایران با دو چالش هم‌زمان مواجه است: از یک‌سو نگهداری سالمند در مراکز رسمی هنوز ارزش اجتماعی مطلوبی ندارد و می‌تواند احساس گناه خانوادگی ایجاد کند، و از سوی دیگر، محدودیت‌های زندگی آپارتمانی و شدت ناتوانی‌های حرکتی یا شناختی برخی سالمندان، مراقبت خانگی را دشوار و فرساینده می‌سازد. در این میان، مراقبان سالمندانِ دارای ناتوانی‌های شدید در معرض فشار روانی بالا قرار دارند و به‌عنوان «قربانیان ثانویه» شناخته می‌شوند؛ بنابراین آموزش حرفه‌ای و حمایت روانی از آنان برای جلوگیری از فرسودگی ضروری است. سلامت روان سالمندان نیز به‌ویژه در حوزه افسردگی، اضطراب و زوال شناختی اهمیت ویژه دارد؛ زیرا علائم افسردگی می‌تواند با نشانه‌های طبیعی سالمندی اشتباه گرفته شود و در صورت عدم تشخیص به‌موقع، پیامدهای جسمی و خطر مرگ‌ومیر را افزایش دهد. پیشگیری از زوال عقل نیز با اصلاح سبک زندگی، تغذیه سالم، فعالیت بدنی و کنترل عوامل خطر متابولیک قابل تقویت است. توسعه مراکز تخصصی پیشگیری، درمان و مراقبت سالمندان مبتلا به اختلالات شناختی و روانی، طراحی الگوهای مراقبتی متناسب با فرهنگ ایرانی و ایجاد خدمات یکپارچه میان حوزه‌های رفاهی و درمانی از راهبردهای کلیدی پیشنهادی برای ارتقای کیفیت زندگی سالمندان و خانواده‌هاست.