بررسی چالش‌های رسیدگی ناظر به تخلفات دانشجویی با تأکید بر مقررات موجود

نظام رسیدگی به تخلفات دانشجویی به‌عنوان یکی از سازوکارهای تضمین نظم دانشگاهی، در صورتی کارکرد مطلوب خواهد داشت که هم‌زمان حقوق دانشجو و شأن تربیتی دانشگاه را پاس بدارد و از تبدیل‌شدن به ابزار حذف یا بی‌اعتمادی جلوگیری کند. بررسی سازوکارهای انضباطی نشان می‌دهد حرکت از رویکرد تنبیهی به رویکرد مدیریتی و ترمیمی، مستلزم استقرار اصول دادرسی منصفانه در فرایند رسیدگی است؛ از جمله حق دفاع حضوری، حق تجدیدنظرخواهی، حق آگاهی از پرونده و جلوگیری از تحدید حقوق دانشجویان خارج از مسیرهای قانونی. با این حال، ابهام در مفاهیم تخلفات، تورم قوانین، عدم تناسب میان تخلف و تنبیه و امکان مداخلات سلیقه‌ای، از عوامل اصلی تضعیف اعتماد دانشجویان و افزایش شکاف میان بدنه دانشجویی و مدیریت دانشگاه ارزیابی می‌شود. راهبردهای پیشنهادی شامل آموزش دوره‌ای دبیران شوراهای انضباطی و معاونان دانشجویی، آموزش دانشجویان جدیدالورود درباره مقررات انضباطی، شفاف‌سازی مصادیق تخلفات برای پیشگیری از برخوردهای جناحی، و تشکیل شوراهای حل اختلاف و ارشاد دانشجویی برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز تعارض‌هاست. همچنین بازنگری برخی مواد دستورالعمل اجرایی برای جلوگیری از تضییع حقوق شاکی و متهم، اصلاح مقررات مربوط به احضار، مختومه‌کردن پرونده‌ها، تجدیدنظرخواهی، و تعیین مدت آثار تنبیهات، به‌عنوان الزامات ارتقای عدالت و کارآمدی نظام انضباطی دانشگاه معرفی می‌شود.