مبانی اسلامی ضرورت اصلاح قانون بانک مرکزی در راستای افزایش استقلال و پیشنهادهای اصلاحی قانون مربوطه

نوع مقاله : توصیه سیاستی

نویسنده

گروه اقتصاد بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2018.20383

چکیده

استقلال بانک مرکزی در نظام پولی ایران، به‌ویژه از منظر مبانی اسلامی، شرطی بنیادین برای مهار تورم و صیانت از ارزش پول و در نتیجه تضمین عدالت اقتصادی تلقی می‌شود. حفظ ارزش پول در این چارچوب نه صرفاً یک هدف اقتصادی، بلکه تعهدی شرعی و قراردادی دانسته می‌شود که بر پایه آموزه‌های وفای به عهد و قواعد فقهی مانند «لاضرر» و «اتلاف» قابل استناد است. تورم و سیاست‌های پولی انبساطی، علاوه بر تضعیف کارکرد پول به‌عنوان معیار سنجش ارزش، موجب انتقال ناعادلانه ثروت به نفع دارندگان سرمایه و به زیان اقشار حقوق‌بگیر و کم‌درآمد می‌شود و بنابراین با مقتضای عدالت اسلامی ناسازگار است. در این چارچوب، نقد اصلی به پیش‌نویس لایحه جدید بانک مرکزی، تعدد اهداف، وابستگی ساختاری بانک مرکزی به دولت (از جمله بانکدار بودن دولت)، دولتی‌بودن کامل مجمع عمومی، ضعف سازوکار نصب رئیس کل، و تقلیل شوراى فقهی به نهادی مشورتی و کم‌اثر است. راهبردهای اصلاحی بر تعریف یک هدف اصلی و واحد برای بانک مرکزی (تثبیت سطح عمومی قیمت‌ها و حفظ ارزش پول)، افزایش استقلال نهادی از طریق بازطراحی مجمع عمومی با حضور نمایندگان قوای سه‌گانه، اصلاح فرایند انتصاب رئیس کل، ایجاد بانک خزانه برای تفکیک وظایف بانکی دولت، به‌رسمیت شناختن پول الکترونیکی، و ارتقای جایگاه شوراى فقهی و نظارت شرعی به‌عنوان رکن الزام‌آور در نظام بانکی تأکید دارد.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار