چالش‌های فراروی سالمندی

نوع مقاله : توصیه سیاستی

نویسنده

گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2018.20391

چکیده

رشد سریع جمعیت سالمندی در ایران، در پی افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ باروری، چالش‌های نوینی را در حوزه رفاه اجتماعی، سلامت جسمی و روانی و حکمرانی شهری ایجاد کرده است؛ به‌گونه‌ای که سهم افراد ۶۵ سال و بالاتر در کشور افزایش یافته و در برخی مناطق تهران مانند منطقه ۶ و اکباتان، نسبت جمعیت سالمند به حدود ۱۷ درصد رسیده است. این دگرگونی جمعیتی، بدون برنامه‌ریزی جامع، می‌تواند آسیب‌هایی مانند افت کیفیت زندگی، تشدید نابرابری دسترسی به خدمات، و افزایش فشار بر خانواده‌ها و نهادهای رفاهی را به همراه داشته باشد. مسائل محوری شامل سلامت روانی–اجتماعی سالمندان، پدیده سالمندآزاری، نقایص حسی و نیاز به مددکاری تخصصی، حفظ کرامت سالمندان، و تغییر نگرش عمومی نسبت به سالمندی است. از سوی دیگر، ضعف دانش تخصصی مراقبان و پرستاران سالمندان و کمبود آموزش‌های حرفه‌ای، کیفیت مراقبت را کاهش داده و ضرورت توانمندسازی این گروه را برجسته می‌سازد. راهبردهای پیشنهادی بر همکاری ساختاری میان دانشگاه و سازمان‌های رفاهی برای توسعه پژوهش‌های کاربردی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای مراقبان، سنجش نگرش اجتماعی و برنامه‌های فرهنگ‌سازی، مشارکت‌دادن سالمندان در فضاهای اجتماعی، آماده‌سازی افراد میانسال برای دوران سالمندی، و همچنین مناسب‌سازی محیط شهری و خدمات اداری و رفاهی برای سالمندان تأکید دارد. در نهایت، ایجاد کارگروه مشترک برای پیگیری و اجرای این سیاست‌ها به‌عنوان سازوکار عملیاتی پیشنهاد می‌شود.