آسیب‌های روانی – اجتماعی با تأکید بر اعتیاد

اعتیاد به مواد مخدر به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین آسیب‌های روانی–اجتماعی در ایران، حاصل برهم‌کنش عوامل ساختاری، فرهنگی، اقتصادی و نهادی است و به‌واسطه هم‌جواری با کانون‌های اصلی تولید مواد مخدر و قرار گرفتن در مسیر ترانزیت منطقه‌ای، از ابعاد امنیتی و سیاستی نیز برخوردار شده است. تحلیل مسئله نشان می‌دهد مدیریت چندپاره و نبود متولی واحد در سطح ملی، فقدان وحدت رویه میان نهادهای درگیر، ابهام نظری در تعریف اعتیاد (جرم یا بیماری)، و ضعف ارتباط کارکردی میان سازمان‌های مسئول، از موانع اصلی مواجهه اثربخش با این بحران هستند. همچنین نقش ناکافی رسانه‌ها در ایفای کارکرد علمی و آموزشی، کم‌توجهی به بحران هویت در میان جوانان، نرخ بالای بیکاری جوانان تحصیل‌کرده و ضعف نظام آموزشی به‌ویژه مدرسه در پیشگیری، به‌عنوان زمینه‌های تشدیدکننده اعتیاد شناسایی می‌شود. راهبردهای پیشنهادی بر ضرورت انجام پژوهش‌های تجربی و فراتحلیل‌های ملی برای تعیین اولویت‌های سیاستی، تدوین مبانی نظری واحد و سیاست‌گذاری هماهنگ میان دستگاه‌های مرتبط، مأموریت‌دهی رسمی به دانشگاه‌ها برای حل مسئله اعتیاد، توسعه آموزش و اطلاع‌رسانی با محوریت خودمراقبتی در نوجوانان، اجرای طرح «مدرسه مروج سلامت» با تمرکز بر اعتیاد، و نیز ساماندهی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشگاهی از طریق تفاهم‌نامه‌های سازمان‌یافته میان دانشگاه و نهادهای اجرایی تأکید دارد.