جایگاه و نقش روزنامه‌نگاری تحقیقی در حفظ محیط‌زیست به همراه نقد، بررسی و اکران فیلم مستند «آزادی» - با موضوع شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر در فریدون‌کنار

نوع مقاله : توصیه سیاستی

نویسنده

گروه ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2017.20403

چکیده

روزنامه‌نگاری تحقیقی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای نظارت اجتماعی، ظرفیت بالایی برای پیشگیری از تخریب محیط‌زیست و تقویت توسعه پایدار دارد؛ زیرا با افشاگری، مقابله با پنهان‌کاری و برجسته‌سازی بحران‌ها می‌تواند افکار عمومی را حساس کرده و مسیر سیاست‌گذاری و اجرای سیاست‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. در شرایطی که سودجویی و منفعت‌طلبی برخی کنشگران، منابع طبیعی را تهدید می‌کند، بی‌اعتنایی جامعه به بحران‌های زیست‌محیطی زمینه استمرار تخریب را فراهم می‌سازد و رسانه‌ها می‌توانند این شکاف آگاهی را جبران کنند. بررسی یک نمونه مستند افشاگرانه درباره شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر در فریدون‌کنار نشان می‌دهد روایت چندوجهی، مشارکت دادن کنشگران مختلف و استفاده از قالب‌های جذاب رسانه‌ای، امکان تبدیل مسئله محیط‌زیست به دغدغه عمومی را افزایش می‌دهد. با این حال، محدودیت‌ها و موانع جدی در مراحل تولید محتوا، از جمله محافظه‌کاری نهادی، عدم همکاری سازمان‌های دولتی و فقدان حمایت حقوقی از روزنامه‌نگاران، کارکرد دیده‌بانی رسانه را تضعیف می‌کند. راهبردهای پیشنهادی شامل توسعه آموزش تخصصی روزنامه‌نگاری تحقیقی در حوزه محیط‌زیست، تدوین استانداردهای حرفه‌ای و دستورالعمل‌های شفاف برای همکاری سازمان‌ها با تولیدکنندگان محتوا، حمایت معنوی و نهادی از آثار مستقل، آگاه‌سازی عمومی درباره نقش و ظرفیت روزنامه‌نگاری تحقیقی و تقویت پیوند دانشگاه، مستندسازان و نهادهای مسئول برای تربیت نیروهای حرفه‌ای و ارتقای کیفیت تولیدات رسانه‌ای است.