ضرورت و ملزومات آمایش و پیمایش سیاسی در سیاستگذاری عمومی

پیچیدگی روزافزون مسائل عمومی و درهم‌تنیدگی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی با عرصه سیاست، ضرورت توجه نظام‌مند به متغیرهای سیاسی در سیاست‌گذاری عمومی را برجسته می‌کند. در ایران، سیاست‌گذاری غالباً متأثر از ملاحظات کوتاه‌مدت جناحی، تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای و محافظه‌کاری نهادی است و از پشتوانه‌های علمی، ترتیبات سازمانی مناسب و نیروی کارشناسی کافی برخوردار نیست. در نتیجه، بسیاری از برنامه‌ها و سیاست‌ها به‌رغم اهداف کلی، فاقد امکان‌سنجی دقیق، شناخت ذی‌نفعان و ارزیابی آثار سیاسی هستند و همین امر موجب شکست اجرایی یا پیامدهای سیاسی منفی می‌شود. در حالی که برخی سازوکارها مانند «پیوست فرهنگی» یا سنجش آثار اقتصادی به‌طور محدود مورد توجه قرار گرفته‌اند، رصد سرمایه اجتماعی، رضایت عمومی و تاب‌آوری اجتماعی به‌عنوان مؤلفه‌های سیاسی کلیدی، در نظام سیاست‌گذاری و نظارت به‌صورت مستقل و حرفه‌ای نهادینه نشده است. دستیابی به سیاست‌گذاری مبتنی بر آمایش و پیمایش سیاسی نیازمند به‌رسمیت شناختن مرجعیت علم، پذیرش بازاندیشی در سیاست‌ها، گشودگی فضای سیاسی، جریان آزاد اطلاعات و توسعه نهادهای پژوهشی مستقل است. پیشنهادها شامل تقویت گرایش‌های سیاست‌گذاری و سیاست‌سنجی در آموزش عالی، الزام نهادهای سیاست‌گذار به ارائه «پیوست سیاسی»، واگذاری ارزیابی‌ها به مؤسسات مستقل، ایجاد بانک‌های اطلاعاتی جامع و توسعه فرهنگ نقدپذیری و ارزیابی مستمر در سیاست‌گذاری عمومی است.