راهکارهای دستیابی به اقتصاد مقاومتی از منظر قرآن و عترت

نویسنده

10.22054/jicia.2017.20419

چکیده

اقتصاد مقاومتی در منظومه قرآنی و عترتی به‌مثابه «اقتصاد قوام‌بخش» تعریف می‌شود که هدف آن حفظ عزت و استقلال جامعه، تأمین امنیت اقتصادی و افزایش تاب‌آوری در برابر فشارهای بیرونی است. این رویکرد بر این اصل استوار است که مقاوم‌سازی اقتصاد، هرچند بر عقلانیت و تجربه بشری تکیه دارد، اما قرآن مبانی و سازه‌های بنیادینی را ارائه می‌کند که بدون آن‌ها، نظام اقتصادی در برابر شوک‌ها دچار تزلزل می‌شود. در این چارچوب، اقتصاد مقاومتی با اتکا به ظرفیت‌های داخلی و اصل نفی سلطه اقتصادی بیگانگان، به معنای قطع ارتباط با جهان نیست؛ بلکه نیازمند تدبیر دقیق برای حفظ ارتباطات اقتصادی در عین جلوگیری از وابستگی است. مؤلفه‌های کلیدی این نگاه شامل بهره‌گیری صحیح از منابع طبیعی به‌ویژه آب و زمین، حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان، صرفه‌جویی و برنامه‌ریزی آینده‌نگر، و اهتمام جدی به حلال و حرام اقتصادی به‌عنوان شرط شکل‌گیری «اقتصاد طیبه» است. همچنین ایمان و تقوا، روحیه جهادی، گفتمان‌سازی اقتصاد مقاومتی، آسیب‌شناسی وضع موجود، مستندسازی تجربه‌های موفق، بهبود فضای کسب‌وکار، کاهش بروکراسی غیرمولد و طراحی نهادی منعطف برای واکنش سریع در برابر تحریم‌ها از الزامات راهبردی معرفی می‌شود. در نهایت، تأکید می‌شود اقتصاد مقاومتی زمانی پایدار خواهد بود که قواعد انگیزشی، توزیع درآمد و سیاست‌گذاری اقتصادی با عدالت و ارزش‌های دینی هماهنگ گردد.