شبکه اجتماعی دانش‌آموزی (شاد): فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارها

نوع مقاله : نشست علمی

نویسنده

گروه تکنولوژی آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2025.20217

چکیده

شبکه آموزشی دانش‌آموزی «شاد» به‌عنوان پلتفرم اصلی آموزش مجازی در ایران، هم‌زمان واجد ظرفیت‌های آموزشی و چالش‌های ساختاری است و ارزیابی آن نیازمند توجه به کیفیت یادگیری، عدالت آموزشی و پیامدهای تربیتی است. از یک‌سو، شاد امکان استمرار آموزش در شرایط بحران و تولید و انتشار محتواهای مکمل را فراهم کرده و می‌تواند بستر توانمندسازی معلمان و خانواده‌ها باشد؛ از سوی دیگر، انتقال ناگهانی آموزش حضوری به مجازی سبب تضعیف رشد اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی دانش‌آموزان، حاشیه‌رفتن تربیت در برابر آموزش، و افزایش مداخله خانواده‌ها در فرایند یاددهی–یادگیری شده است. شکاف طبقاتی در دسترسی به فناوری‌های نوین، پوشش ناقص اینترنت و ابزار هوشمند، ضعف مهارت‌های حرفه‌ای معلمان برای آموزش آنلاین، فقدان پشتیبانی فنی، و نبود سازوکارهای کافی برای حفاظت دانش‌آموزان در برابر آسیب‌های فضای مجازی از چالش‌های اصلی محسوب می‌شود. علاوه بر این، انحصار در توسعه و مدیریت آموزش مجازی و محدودیت اختیارات مدیریتی معلمان و مدیران، کارآمدی و رقابت‌پذیری این حوزه را کاهش داده است. راهبردهای پیشنهادی شامل اولویت دادن به آموزش تلفیقی مبتنی بر اسناد تحولی، تقدم پداگوژی بر فناوری، تدوین دکترین آموزش مجازی، تقویت سواد فناورانه، توسعه قابلیت‌های تعاملی و تدریس زنده، طراحی اطلس آموزشی برای جلوگیری از جاماندن دانش‌آموزان، و گسترش روش‌های ترکیبی برای مناطق محروم از طریق بسته‌های آموزشی و راهبران آموزشی است.