مشارکت مؤثر شهروندان در مدیریت شهری

نوع مقاله : توصیه سیاستی

نویسنده

گروه حقوق خصوصی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.22054/jicia.2019.20349

چکیده

مشارکت شهروندان در مدیریت شهری، به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های بنیادین حقوق شهروندی و حکمرانی خوب، نقشی تعیین‌کننده در افزایش رضایت عمومی، اعتماد به مدیران شهری و ارتقای کیفیت زندگی دارد. تحلیل‌های ارائه‌شده نشان می‌دهد مشارکت مؤثر تنها به حضور دوره‌ای در انتخابات شوراها محدود نیست، بلکه باید به سازوکاری مستمر و روزمره در تصمیم‌سازی، اجرا و ارزیابی برنامه‌های شهری تبدیل شود. تحقق این امر مستلزم اعتمادسازی از طریق پاسخگویی مسئولان، احترام به نظرات شهروندان و فراهم‌سازی کانال‌های ارتباطی واقعی با نهادهای شهری است. محیط پیچیده و چندوجهی شهرها اقتضا می‌کند مدیریت شهری از مدل‌های متمرکز فاصله گرفته و به سمت سیستم‌های چندسطحی و مشارکتی حرکت کند که در آن نقش جامعه مدنی و نهادهای محلی در کنار حکومت و بخش خصوصی تقویت می‌شود. از منظر نهادی، محدودیت اختیارات شوراها در نقش «پارلمان شهری» و نبود سامانه پایش حقوق شهروندی در شهرداری‌ها از چالش‌های اصلی به شمار می‌آید. راهکارهای سیاستی بر تدوین نقشه راه برای ارتقای جایگاه قانونی شوراها، آموزش حقوق شهروندی از طریق ظرفیت فرهنگسراها، طراحی سامانه شفاف و قابل دسترس برای پایش اجرای مصوبات شهری با امکان مشارکت مستقیم شهروندان، و توجه ویژه به گروه‌های کمتر برخوردار مانند سالمندان، کودکان، زنان و افراد دارای معلولیت در سیاست‌گذاری و طراحی شهری تأکید دارد.